Thrips
مقدمه
تریپس یک آفت رایج در بین اکثر تولید کننده‌گان محصولات گلخانه‌ای است. حدود 5000 گونه مختلف آن در جهان وجود دارد. آنهایی که دارای بال می‌باشند جزء کوچکترین حشرات بالدار لقب گرفته‌اند. شایع‌ترین و مخرب‌ترین گونه تریپس که محصولات گلخانه‌ای را آلوده می‌کند تریپس گل شرقی (Frankliniella tritici) است. حشرات بالغ آن به رنگ زرد روشن تا قهوه‌ای و دارای یک نوار تیره رنگ در وسط بال می‌باشند (زمانیکه بال‌ها به پشت تا خورده باشد).
سایر گونه‌های شامل:
- تریپس گل غربی (Frankliniella occidentalis):
- تریپس گلخانه (Hercinothrips femoralis): شفیره در بافت گیاه نه در خاک و محیط رشد
- تریپس پیاز (Thrips tabaci): معمولاً از شاخ و برگ تغذیه می‌کند
- تریپس چیلی (Scirtothrips dorsalis): سبز کم‌رنگ تا زرد و بال‌ها تیره و کوچکتر از تریپس‌های دیگر است.
اکینوتریپس (Echinothrips americanus): شفیره در بافت گیاهان و به رنگ قهوه‌ای تیره با یک نوار سفید بر پشت بال‌ها
چرخه زندگی
چرخه زندگی شامل 5 مرحله زیر می‌باشد:
- تخم‌ها (Eggs)
- لارو یا نیمف (2 سن پورگی) (Larval or Nymph)
- پیش شفیره (Prepupal)
- شفیره (Pupal)
- حشره بالغ (Adult)
Life history
اکثر تریپس‌ها در گلخانه ماده می‌باشند. طول عمر ماده‌های بالغ بین 30 تا 45 روز است و در این مدت بین 150 تا 300 تخم می‌گذارند. چرخه زندگی تریپس به درجه حرارت محیط بستگی دارد و بین 10 تا 32 درجه سانتیگراد است. تخم‌ها به داخل بافت نرم گیاه از جمله گل‌ها، برگ‌ها، ساقه و میوه وارد می‌شوند. بسته به نوع گیاه، تخم‌ها را می‌توان در سطح بالا یا پایین برگ قرار دارد. به عنوان مثال تریپس گل شرقی بیشتر در قسمت‌های بالایی گیاه و در گل‌ها مشاهده و شفیره در خاک تشکیل میشود. تریپس پیاز در تمام نقاط گیاه پراکنده و شفیره در خاک تشکیل میشود. در طی 2-4 روز تخم‌ریزی انجام میشود، بنابراین اولین مرحله از دو مرحله لاروی آغاز می‌گردد. مرحله سن اول 1-2 روز طول می‌کشد. سپس بعد از پوست اندازی مرحله سن دوم آغاز میشود، که 2-4 روز به طول می‌انجامد. در حالی که لاروها در این دو مرحله قرار دارند، تریپس ها توسط فک پایین خود و به شکل خنجری سلول را سوراخ و محتویات آن را که برای لاروها اشتها آور است بیرون می‌ریزند. بسته به گونه، آنها از گلبرگ‌ها، گرده گل، میوه‌ها و برگ های جوان در انتهای ساقه تغذیه می‌کنند. دیدن لاروها به دلیل کوچک بودن بسیار دشوار است.
مرحله پیش شفیره 1-2 روز و بال‌ها در این مرحله شروع به رشد می‌کنند. مرحله شفیرگی 1-3 روز و رشد بال‌ها کامل و حشرات بالغ پدیدار می‌شوند. در طی مراحی پیش شفیرگی و شفیرگی تریپس غیر فعال و تغذیه و آسیب به برگ صورت نمی‌گیرد. حشرات بالغ پروازهای ضعیفی دارند و معمولاً پروازهای کوتاه بین برگ انجام می‌دهند. با این وجود، آنها به سزعت در سراسر گاخانه پراکنده می‌شوند.
خسارت
ازآنجا که تریپس معمولاً از محتویات سلول تغذیه می‌کند، این سلول‌ها تخلیه و لکه‌هایی به رنگ نقره‌ای در سطح بافت نمایان میشود. در صورت ادامه تغذیه می‌تواند منجر به تغییر شکل گل‌ها، برگ‌ها و ساقه‌ها شود. روی میوه‌ها خسارت به صورت گودی‌های کوچک با هاله‌ای سفید رنگ مشاهده میشود. در بعضی از میوه‌ها تریپس منجر به ایجاد زخم و در نهایت بافت چوب پنبه‌ای میشود.
نگرانی بیشتر در مورد خسارت تریپس انتقال ویروس توسط آنها می‌باشد. تریپس ناقل 2 توسپوویروس (Tospoviruses) پژمردگی لکه‌دار گوجه فرنگی TSWV (Tomato spotted wilt virus) و نکروز شدن نقطه‌ای گوجه فرنگی INSV(impatiens necrotic spot virus) می‌باشد، که به طور غیر مستقیم به گیاهان آسیب می‌رساند. این 2 توسپوویروس دامنه میزبانی وسیعی دارند و بیش از 600 گونه گیاهی در 62 خانواده گیاهی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. گیاهان جوان می‌توانند در معرض آلودگی باشند و پس از بروز آلودگی هیچ درمانی وجود ندارد.
کنترل
مؤثرترین استراتژی مدیریت تریپس جلوگیری از ورود آن به گلخانه می‌باشد. هر دو استراتژی کنترل شیمیایی و بیولوژیکی برای کنترل تریپس امکان پذیر است. اما نکته مهم این است که کنترل تریپس در گلخانه کار آسانی نیست. کنترل شیمیایی تریپس بسیار دشوار است، زیرا آنها تمایل به پنهان شدن در گل‌ها و جوانه‌ها دارند. هیچ سم شیمیایی وجود ندارد که به طور کامل تریپس را از بین ببرد.
- به محض مشاهده لارو یا حشره بالغ کنترل را شروع کنید.
- در صورت امکان گیاهان آلوده را در محیطی جداگانه نگهداری کنید.
- هرس گیاهان آلوده
- استفاده از کارت های آبی و زرد رنگ چسبدار
- کنترل علف‌های هرز
- کنترل شیمیایی با سموم آبامکتین، آزادیراختین،
- کنترل بیولوژیکی با سن شکارگر Orius minutes، کنه شکارگر Amblyseius swirskii و زنبور شکارگر Megaphragma mymaripenne